Кўкат ўсимликлари касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

 

Кўкат ўсимликлари ун шудринг, илдиз чириш, фузариоз, доғланиш, қора чириш (альтернариоз) ва занг касалликларига учрайди.
Ун шудринг- билан зарарланган экин барглари, барг бандлари, поясида ва туп гулларида оқ ғубор пайдо бўлади, кейинроқ ғубор остида қора нуқталар ривожланади. Ўсимликларнинг зарарланган қисмлари қаттиқ ва уваланадиган бўлиб қолади.

Қора чириш (альтернариоз)-кўкатларнинг бу касаллиги дунёнинг барча мамлакатларида, шу жумладан, Ўзбекистонда ҳам тарқалган. Ушбу касаллик кўпгина қишлоқ хўжалик экинларини зарарлайди, шу жумладан, шивит, кашнич, селдрей, петрушка ва ёввойи ҳолда ўсувчи соябондошлар оиласига мансуб экинларни зарарлайди.

    Кураш чоралари: Соябондошлар оиласига мансуб бўлган кўкат ўсимликлари касалликларига қарши курашда, уларда чириш тарқалишига йўл қўймаслик ва далаларда касалликларни олиш лозим.
Улардан асосийлар: Алмашлаб экишни тўғри қўллаш, кўкатларни енгил тупроқли сув ўтказувчанлиги яхши ерларга экиш керак.
Кўкатларнинг ўтмишдошлари остига гўнг, суперфосфат ва калийли ўғитларни бериш, уруғларни экишдан олдин фунгицид билан дорилаб бризент остида 2 соат давомида димиқтириш керак. Ўсув даврида ҳар хил доғланишлар ва занг касаллигига қарши 1-2 марта фунгицид, яъни 1% ли бордо суюқлиги, 90% ли мис оксихлориднинг 0,3% ли суспензиясини пуркаш лозим.
Кўкат касалликларига қарши Ўзбекистонда рухсат этилган самарали фунгицидлар қаторига, Алто супер 33% {'} (0.3l/ga). Бампер 25% {'} (0.5l/ga), Консул 12,5% sus.k (0.5-075l/ga), Крест 25% {'}
(0.3-0.5l/ga) ва бошқалар киради.


Навоий вилояти ЎКЧМ инспекторлари:
Мардонов Сирожиддин
Барноева Зарифа
Мўминова Моҳичеҳра

KUZNING HAR BIR KUNI IMKONIYAT, BU IMKONIYATDAN UNUMLI FOYDALANIB DAROMADNI KO‘PAYTIRING

Karmana tuman fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi Rayosati a’zolarining fermerlarga
MUROJAATI


Hurmatli
fermerlar!


Tabiatqiyinchiliklarigaqaramasdan,fermervadehqonlarimiz4595gektardanortiqmaydondachigitqadab,mashaqqatlimehnatlarevazigamo‘lhosilyetishtirdi.
Barchamizyaxshitushunamizki,shukunlardakuzatilayotganiqlimo‘zgarishlari,bahorniseryog‘invasalqinligi,kuzdahavoharoratinikeskintushibketishikabiko‘plabsinovvaqiyinchiliklargaqaramasdan,qishloqxo‘jaligiekinlari,xususanpaxtadanmo‘lhosilyetishtirishchinakamjasoratvamatonatnamunasidir.
XalqimizSizdekmirishkordehqonvafermerlar,mohirsuvchi
vairrigatorlar,o‘zishininghaqiqiyustasibo‘lganmexanizator
vaagronomlar,jonkuyarolimvatadqiqotchilar,klasterxodimlaritimsolidaanashundayfidoyiinsonlarniko‘radivael-yurtdasturxoninito‘kinqilishyo‘lidagisharaflivaolijanobmehnatingizniyuksakqadrlaydi.
Azizfermerlar!
Qishloqxo‘jaligisohasidaolibborilayotganislohotlarsamarasidaSizlargaqatorimtiyozlarberildi,moddiymanfaatdorligingiznioshirishuchunimkoniyatlaryaratilmoqda.
Prezidentimizning2023yil12dekabrdaqabulqilinganPF-205-sonli“Qishloqxo‘jaligidaerkinbozormunosabatlariniyanadarivojlantirishningqo‘shimchachora-tadbirlarito‘g‘risida”giFarmonigako‘ra,fermerxo‘jaliklarvaklasterlaro‘rtasidapaxtaxomashyosiniyetkazibberishbo‘yichafyuchersshartnomalaribirjasavdolariorqalituziladiganbo‘ldi.
2024yildanamalqilishniboshlagananashundayfyuchersshartnomasigako‘ra,yetkazibberilishilozimbo‘lganhajmdanortiqchayetishtirilgan,jumladanklasterbilanfyuchersshartnomasituzmaganholda,o‘zmablag‘larivatijoratkreditlarihisobigayetishtirilganpaxtaxomashyosiniyetishtiruvchilarbirjaorqalitadbirkorliksubyektlarigasotadiyoki(va)qaytaishlashgaruxsatberildi.
Fyuchersshartnomasidako‘rsatilganmiqdordanortiqchayetishtirganpaxtaxomashyosinifyuchersshartnomasituzganklastergato‘g‘ridanto‘g‘risotishingiz,qaytaishlashdanolinganpaxtatolasivaikkilamchimahsulotlar(chigit,lintvao‘likpaxta)nibirjaorqalixaridorgayetkazibberishimkoniyatiyaratilganedi.
O‘zbekistonRespublikasiPrezidentining2024yil22iyuldaqabulqilingan“Paxtachiliksohasikorxonalariningiqtisodiy-moliyaviyholatiniyaxshilashgaoidchora-tadbirlarto‘g‘risida”giFarmoniesaagrartarmoqdafaoliyatyuritayotganlaruchunyangidavrniboshlabberdi.Ungako‘ra,fermerlargayetishtirganpaxtahosiliniklasterlarhamdapaxtaxomashyosiniqaytaishlashvaipkalavaishlabchiqarishzanjirigaegato‘qimachilikkorxonalarigasotishgaruxsatberildi.
Endiyurtimizningbarchahududlaridapaxtachilikyo‘nalishidagifermerxo‘jaliklariixtiyoriykooperatsiyalartashkiletishmumkin.Shuningdek,qarzdorbo‘lganfermerxo‘jaliklarivaklasterlaro‘rtasidatuziladigansolishtirishdalolatnomalarihamdasudqarorlariasosidaundirilganmablag‘larklasterlarningQishloqxo‘jaliginidavlattomonidanqo‘llab-quvvatlashjamg‘armasioldidagiqarzdorliginiqoplashgayo‘naltirishvazifasibelgilandi.
Qadrlifermerlar!
Aynikunlardasizyetishtirganvayig‘ib-teribolayotganpaxtahosilihisobidanpaxta-to‘qimachilikklasterlaribilano‘zaroqarzdorliklarbo‘yichasolishtirmadalolatnomarasmiyshlashtirib,fermerningklasteroldidagi,jumladanklasterningfermeroldidagimavjudqarzdorliklarinibartarafetishimkoniyatipaydobo‘ldi.
Karmanatumanfermer,dehqonxo‘jaliklarivatomorqayeregalarikengashibuboradasizningmanfaatingiznihimoyaqilish,haqdorligingizniundirishbo‘yichabarchazarurchoralarniko‘radi.
Shubilanbirga,paxtahosilinines-nobudqilmasdanyig‘ib-terib,olinganmo‘lhosilhisobidanfermerxo‘jaliklariningklasterlaroldidagiqarzdorliginiso‘ndirishingizhamo‘zaromunosabatlardaijobiyta’sirko‘rsatishiniyanabirborta’kidlaymiz.

Issiqxonada oʻstiriladigan bodring ekinlarini oziqlantirish

Oʻsimliklar karantini va himoyasi Karmana tumani fitosanitar nazorati davlat inspektorlari tuman hududlaridagi mavjud issiqxonalarda doimo fitosantir nazorat ishlarini olib bormoqdalar. Tumanning “Yangi ariq” MFY hududidagi “Muhammad Ali orzusi” MChJ ga qarashli issiqxonada parvarishlanayotgan bodring nihollarini fitosanitar nazoratdan oʻtkazib , bushungi kunda amalga oshirilishi zarur boʻlgan agrotexnik tadbirlar doirasida oʻzlarining tegishli tavsiya va koʻrsatmalarini berdilar.

Bodring oʻsimligi issiqxonada oʻsishi davrida ozuqa elementlari va tuproq eritmasi konsentratsiyasi mutanosibligini ushlab turish lozim. Koʻchatni ekib boʻlgandan keyin yuqori sifatli issiqxona tuprogʻi tezda ozuqaning zaruriy unsurlari bilan oʻsimlikni toʻliq ta'minlaydi.

Shuning uchun birinchi oyda ildiz tizimi rivojlanadi. Bodring mevalari oʻsishi boshlanguncha oʻsimliklar tuproqdan yetarli miqdorda kerakli moddalarni oladi. Unumdor boʻlmagan erlarda oʻsimlik oʻzini tutib olishi bilan 12-15 sutkadan keyin qoʻshimcha oziqlantiriladi. Bu vaqtda ekishga qadar tuproqqa solingan asosiy elementlarning miqdori kamayadi. Ularni oʻsimliklar tomonidan iste'mol qilinishi esa ortadi.

Oziqlantirishda oʻgʻitlarning me'yori va nisbatini aniqlash uchun har 2 haftada tuproqdan namuna olib tahlil qilinadi.

Olingan ma'lumotlarga muvofiq, moddalarning kerakli miqdori solinadi. Bir marta qoʻshimcha oziqlantirish uchun bodring ekinining ilk yoshida mineral moddalarning yuqori me'yori 1 m kv maydonga 7,0 g ni tashkil qiladi.

Bodring ekini tuproq eritmasining yuqori konsentrasiyasini koʻtara olmaydi. Shuning uchun bu koʻrsatgich 0,7% dan yuqori boʻlmasligi kerak. Qoʻshimcha ozuqani 10-15 kundan soʻng eritma holida sugʻorish bilan birga amalga oshirish mumkin.

Dastlab 10 l suvga 30-40 g oʻgʻit aralashmasi, intensiv hosil berish paytida 70-80 g dan beriladi. Qoʻshimcha ozuqani oz-oz miqdordan tez-tez berish kerak. Toʻgʻri oʻgʻitlangan tuproqlar yuqori darajada toʻyintirilgan qoʻshimcha ozuqaga muhtoj emas.

Ozuqa moddalarga va namlikka ehtiyoj quyosh nurlari moʻl boʻlganda sezilarli darajada ortadi. Ildiz tizimining faoliyati susayganda, bodringning ildizdan tashqari ozuqasi qoʻllaniladi. Azot miqdori 5-8 g, kaliy 7-8 g va fosforning 10-12 g konsentrasiyasida boʻlgan oʻgʻit 10 l suvga qoʻshib beriladi. Uni oʻsimlik barglariga bulutli kunlarda yoki quyoshli kunlarda kunning ikkinchi yarmida issiqxona harorati pasaygandan keyin purkash kerak.

Alohida qoʻshimcha ozuqa mikroelementlar bilan 10 l suvga 10 ml onalik eritmasini qoʻshib beriladi. Onalik eritmasi tarkibida 7-12 g marganes sulfat, 8-10 g borat kislota, 2 g mis sulfat, rux sulfat, kobalt sulfat va 1 g molibden alyuminiy tuzi qoʻshiladi. 10 sotix maydonga tayyor ozuqaning 250-300 l eritmasi toʻgʻri keladi.

Oʻsimliklar karantini va himoyasi Karmana tuman boʻlimi fitosanitar nazorati davlat inspektorlari Mustafo Nazarov, Furqat Raxmatov, Murodulla Xidirov, Vaxobjon Odilov.

Karmana tumani fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalari kengashi Rayosatining fermer va dehqonlar hamda tomorqa yer egalariga
M U R O J A A T I

Hurmatli va aziz fermerlar, dehqonlar hamda tomorqa yer egalari!

Jonajon O‘zbekistonimizning betakror tabiati, uning boy o‘simlik va hayvonot olami, go‘zal bog‘ va xiyobonlari milliy boyligimizning ajralmas qismi hisoblanadi. Bu ne’matlarni ajdodlarimiz bir necha yuz yillar asrab-avaylab, kelgusi avlodlar uchun ulkan meros qilib qoldirganlar.
Dono xalqimizda, “Umringdan bir kun qolsa ham ko‘chat ek”, degan purhikmat naql bor. Ota-bobolarimizdan meros bo‘lib qolgan milliy qadriyat va an’analarimizning ajralmas qismi bo‘lmish daraxt ekish, bog‘u gulzorlar yaratish borasidagi go‘zal odatlarimiz bugungi kunda yangi ma’no-mazmun bilan boyib, keng miqyosda davom etmoqda.


Barchamiz uchun muqaddas beshik bo‘lgan ona vatanimizning betakror tabiati, noyob o‘simlik va hayvonot dunyosini saqlab qolish, uni avlodlarimizga bezavol yetkazishda buyuk bunyodkorlik salohiyatimizni amalda ko‘rsataylik!
Yerga nihol ekish, ularni parvarishlab yangi bog‘larga aylanishi uchun e’tibor va g‘amxo‘rlik ko‘rsatishda shaxsiy namuna ko‘rsataylik, tashabbuskor bo‘laylik!
Mamlakatimizning ayrim joylarida “Yashil makon” loyihasiga befarqlik bilan qaralayotgani oqibatida katta mablag‘, moddiy va mehnat resurslari hisobiga ekilgan ko‘chatlar qurib qolayotgani, daraxtzorlar payhon qilinayotgan holatlar ham afsuski tez-tez uchramoqda.


Ota-bobolarimizdan meros an’ana – oilada yangi farzand dunyoga kelganida unga atab, albatta, daraxt ekishni qayta tiklab, hayotimiz qoidasiga aylantirsak, ayni muddao bo‘ladi. Nikohdan o‘tayotgan yoshlarimiz mana shunday baxtli onlardan esdalik sifatida, yaxshi niyat bilan yerga nihol eksalar an’analarimiz yana bir go‘zal odat bilan boyigan bo‘lar edi. Kelin-kuyovlarimiz ekkan nihollarning ildizi yerga chuqur o‘rnashib, ulg‘ayib, ulkan daraxtga aylanib, meva berganidek, yoshlarimizning oilasi ham albatta mustahkam, barakali, tinch-totuv bo‘ladi, inshoolloh.
Muhtaram Prezidentimiz joriy yilning 21 oktyabr kuni o‘tkazilgan videoselektor yig‘ilishida mamlakatimizda ko‘kalamzorlashtirish, o‘simliklarni muhofaza qilish hamda yashil maydonlarni kengaytirish, ayniqsa, aholi yashash joylarida mevali va manzarali daraxt ko‘chatlarini ko‘paytirish bo‘yicha tashabbusi bilan chiqib, halqimizga chaqiriq qildilar.


Yangi O‘zbekiston hududining yashilligini 2030 yilga borib 30 foizga yetkazish bo‘yicha katta marra olingan bo‘lib, mazkur ishlarni bajarishda Siz va bizning fidoyiligimiz juda muhim o‘rin tutadi.
Shu muqaddas zaminda tavallud topib, tarbiya olgan, o‘zini aynan shu yurtning asl farzandi, deb bilguvchi har bir yurtdoshimiz mamlakatimizning yashilligini yanada yaxshilash kabi ulug‘vor ishlarda o‘zining ulkan hissasini qo‘shishi lozim.

Hurmatli fermerlar!


So‘nggi yillarda mamlakatimizda har yili 200 million tup daraxt va buta ekish an’anaga aylandi. Albatta, bu savobli ishlarda keng jamoatchilik qatorida Siz aziz fermer va mehnatkash dehqonlar ham munosib ulush qo‘shib kelmoqdasiz.
Mazkur yo‘nalishdagi savobli ishlarni davom ettirgan holda o‘zingiz rahbarligingizda fermer xo‘jaligini ishchi xodimlarini shaxsiy tomorqalariga hamda xo‘jaligingiz dala chetlaridagi bo‘sh yerlarga mevali va manzarali daraxt ko‘chatlari ekib “Yashil makon” umummilliy dasturiga o‘z hissangizni qo‘shing.
Hududlarda ko‘chat yetishtiruvchi fermer, dehqon xo‘jaliklari, tomorqa yer egalari hamda boshqa sub’yektlarda yetarli miqdorda mevali va manzarali daraxt nihollari zahirasi mavjud bo‘lib, ular bilan o‘zaro hamkorlik qilishga chaqiramiz.


Aziz dehqonlar!


Muhtaram Prezidentimizning alohida qarorlari bilan paxta – g‘alla maydonlari qisqartirilib, Siz aziz dehqonlar uchun ajratilgan 1 ming 546 gektardan ortiq yer maydonlaridan samarali foydalanib, yuqori daromad olishni boshladingiz.
Dehqon xo‘jaligingizni barcha ishchi xodimlarini shaxsiy tomorqalaridan hamda dehqon xo‘jaligi uchun ajratilgan yer maydonlaridan “Bir kontur-bir mahsulot” tamoyili asosida yanada samarali foydalanish maqsadida mevali va manzara

            Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида олиб борилган видеоселекторда Навоий вилояти ҳокими вазифасини бажарувчи Нормат Турсуновнинг Кармана тумани "Малик" МФЙ "Узумзор" қўрғони бўйича ҳисоботидан сўнг давлатимиз раҳбари Фарғона вилояти ҳокимига энг сара етиштириладиган узум кўчатларини Кармана туманига етказиш юзасидан топшириқ берган эди. Бугун Кармана тумани "Узумзор" қўрғонига Президент совғаси сифатида 160 минг туп саноатбоп ҳамда хўраки навли узум кўчатлари Фарғона вилояти ҳокимлиги томонидан олиб келинди.

 

 

"ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ЯНГИ УЗУМЗОР" шиори остидаги байрам тадбирида Фарғоналик меҳмонлар иззат-икром билан карнай-сурнай садолари остида кутиб олинди. Шундан сўнг, вилоят ҳокими вазифасини бажарувчи Нормат Турсунов сўзга чиқиб, бугунги кунда "Инсон қадри учун" шиори остида амалга оширилиб келинаётган ишларнинг не чоғлик самара бераётгани тўғрисида тўхталиб ўтди. Шунингдек, Фарғоналик масъулларга ҳам Президентимиз совғасини етказганликлари учун миннатдорчилик билдирди.

Тадбир давомида вилоят раҳбари бошчилигида барча масъуллар узум ниҳолларини экишди. Экилган кўчатлар келгусида яхши ҳосил беришини ният қилиб дуолар қилинди.

 

- Ота-боболаримиз азалдан бу ерларда узумчилик билан шуғулланиб келган. Бизнинг ерларда ток кўчатлари юқори ҳосилдорлик беради. Бир пайтлар бузилиб ўрнига пахта экилган токзорларимиз қайта тикланмоқда бу учун Президентимиздан миннатдорман, - дейди "Малик" МФЙ фаоли Мурод Эргашев.

Хулоса ўрнида "Узумзор" қўрғони аҳолиси бугунги кунда "Инсон қадри учун" шиори амалда ўз тасдиғини топаётганидан жуда мамнун эканлигини билдирмоқдалар.