- Подробности
- Категория: Jamiyatdagi
- Просмотров: 49
Ba'zi viloyatlarda tarqalishi kuzatilayotgan kartoshka va pomidor kuyasiga o‘z vaqtida kurashilmasa, hosilning katta qismiga zarar yetkazishi mumkin.
Kartoshka kuyasi kartoshka, tamaki, baqlajon, bodring , pomidor va boshqa ituzumdoshlar oilasiga kiruvchi o‘simliklarga katta zarar yetkazuvchi xavfli hasharot hisoblanadi. Kapalagi kichkina, och kulrang tusda bo‘ladi. Tinch holatda qanotlari yelkasiga yig‘ilib turadi. Oldingi qanotlarining kattaligi 12-15 mm atrofida. Erkagining oldingi qanotlari urg‘ochiga nisbatan 2-2,5 mm kichikroq bo‘ladi. Oldingi va o‘rta oyoqlari och-kulrang, tashqi tomoni va panjalari jigarrang tusda. Orqa oyoqlari uzun och sarg‘ish va panjalari jigarrang momiqlar bilan qoplangan.
Tuxumining shakli oval bo'ladi. Ba’zan bir tomoni botiqroq bo‘ladi. Eni 0,35-0,45 mm, uzunligi 0,8 mm kattalikda bo‘ladi. Yangi qo‘yilgan tuxumlari oq rangda kamalaksimon tovlanib turadi. Qobig‘i silliq bir tomoni to‘rsimon. Vaqt o‘tishi bilan tuxum to‘q rangga kiradi va qurt chiqishidan oldin qobiqdan ko‘rinib turadi. Kuya lichinkasi umri davomida 4 yoshni o‘taydi, lichinka 11–26 kungacha rivojlanadi. Kartoshka kuyasi havo harorati +40 S dan yuqori bo‘lganda 7 kunda rivojlanadi. +270Slik haroratda zararkunandaning rivojlanishi 25 kunga cho‘ziladi. Bir yilda 5-6 avlod beradi. Qulay sharoitda kartoshka kuyasi yiliga 11–13 tagacha avlod berishi ham mumkin.
Kartoshka kuyasi ko‘chatlarga ham, o‘zini tutib olgan o‘simliklarga ham zarar yetkazadi, ko‘chatlarning ayrim barglarini va ba’zan butun tupini quritib qo‘yadi. Kartoshka kuyasi ba’zan pomidorning mevasiga ham zarar yetkazib, uni yaroqsiz qilib qo‘yadi. Kartoshka kuyasining kapalagi ekinlarning bargidan tashqari yuzaroqdagi kartoshkasiga ham zarar yetkazadi. Qattiq zararlangan barglar qurib, qo‘ng‘ir tusga kiradi va qovjirab yorilib ketadi. Kuya ko‘paygan dalalar kuyganga o‘xshab qoladi. Kuzda o‘simliklarning uchlaridagi qo‘shni barglar ko‘pincha o‘rgimchak iplari bilan bir-biriga yopishib qoladi. Zararlangan kartoshka yuzasi qurt kirgandan bir necha kun keyin pushti dog‘ bo‘lib qoladi. Zararlangan pomidor va kartoshka aksariyati chirib ketadi.
Dalada kartoshka qazib olingandan keyin, omborga kuya lichinkalari bilan zararlangan tugunaklar olib kirilsa, 25-80 foiz saqlanayotgan kartoshka tugunaklari nobud bo‘lishi mumkin.
Kartoshka kuyasiga qarshi kurash choralarida zararkunanda tarqalgan davlatlardan kelayotgan yuk mashinalari va yuklarni karantin tekshiruvidan o‘tkazib, transport vositalarini zararsizlantirish muhim rol o‘ynaydi. Ituzumdoshlar oilasiga kiruvchi o‘simliklarni doimiy nazorat qilib, tekshirib turish lozim. Zararlangan kartoshka poyasini o‘rib olish va yo‘qotish kerak. Daladan kartoshkani tez yig‘ishtirib olish va olib chiqib ketib, belgilangan tartib qoidalar asosida kartoshka mevasini brom-metil bilan zararsizlantirish lozim. Ekish maqsadida saqlanmoqchi bo‘lgan urug‘lik kartoshkani profilaktika uchun 3 tonnasiga, 0,2-0,25 l Entolucho 20 % em.k. + 0,1l Entosilan 20 % n.kuk. preparatlari bilan 150-200 l ishchi eritma tayyorlab ishlov berib 2 soat dimlab so‘ng omborga olib kirish lozim.
Kartoshka ekilgan maydonlarda kartoshka kuyasi kapalagi yaxshi ucha boshlaganda yoki lichinkasi zarari aniqlanishi bilan entovant 15 % em.k.preparatini 0,45-0,5 l/ga me’yorida kechki salqinda 250-300 l ishchi eritma tayyorlab ishlov berish kerak. Oradan 10-15 kun o‘tkazib ikkinchi ishlovni entovant 15 % em.k. 0,4l/ga va entolucho 20 % em.k. 0,2 l /ga ishlov o‘tkazish kerak.
Pomidor kuyasi asosan pomidor, kartoshka, baqlajon, yovvoyi pomidor va tamaki ekinlarini zararlaydi. Bu hasharotning kapalagi asosan kechqurun harakatlanadi. Kapalagining uzunligi 8-10 mm bo‘lib, qanotlari kulrang yaltiroq, old tomonida qora dog‘lar joylashgan. Urg‘ochi kapalak o‘simlik bargining ostki, ustki va o‘suv nuqtalariga 260 tagacha tuxum qo‘yadi. Tuxumi och sariq bo‘lib, 0,36-0,22 mm keldi.
Tuxumdan chiqqan qurtlar oqish kulrang, bosh qismi qoramtir bo‘ladi. Qurtlari 4 yoshni o‘tab g‘umbakka aylanadi. Birinchi yosh qurt 1,0 mm 4-yosh qurt esa 7-8 mm kattalikda bo‘ladi. Havo haroratiga qarab qurtlar 13-15 kunda tuproq va g‘ovak orasiga g‘umbakka ketadi. Bir yilda 6-12 martagacha avlod berib ko‘payadi. Pomidor kuyasi bargining (bir tekisda) parenxima to‘qimalari bilan oziqlanib, uning orqa va old tomonidagi epidermis qatlaminigina qoldiradi. Ayrim paytlarda bargni to‘liq zararlamasdan boshqa barglarga ham kirib olishi tufayli ularning chiqargan axlati va turli xil kasallik tug‘diruvchi mikroorganizmlar hisobiga o‘simlik mevasi chiriy boshlaydi.
Pomidor kuyasiga qarshi kurash choralarida o‘simlikning zararli organizmlariga chidamliligini oshirish uchun mineral ozuqa berish, o‘z vaqtida sug‘orish, o‘g‘itlash, zararlangan o‘simliklarni issiqxonadan chiqarib, ko‘mib yoki yoqib yuborish, begona o‘tlardan (ayniqsa, ituzumdoshlar oilasiga mansub) tozalash va issiqxonani dezinfeksiya qilish ishlarini amalga oshirish kerak. Shuningdek, feromon tutqichlardan foydalanish (1 ga maydonga 20 dona), zararkunandaga qarshi kapito, fufanon, fokumi, iziom, vertimek kabi insektitsidlar bilan kimyoviy kurash choralarini o‘tkazish hamda vegetatsiya davri tugagandan so‘ng tavsiya etilgan insektitsidlar bilan ishlov berib, yig‘ib olingan o‘simlik qoldiqlarini yoqib yuborish kerak.
Yana shuni ham ta’kidlash kerakki, kartoshka va pomidor kuyasiga qarshi samarali kurash usullaridan biri – almashlab ekishdir. Ya’ni bu yil pomidor yoki kartoshka ekilgan maydonlarga keyingi yil bu o‘simliklarni ekmaslik kerak.
Navoiy viloyati O‘KCHM inspektorlar:
Mardonov Sirojiddin
Barnoyeva Zarifa
Mo‘minova Mohichehra
- Подробности
- Категория: Jamiyatdagi
- Просмотров: 64
#TAYINLOV
Ikromov Aziz Yusuf o‘g‘li Karmana tumani ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i lavozimiga tayinlandi.
A.Ikromov 1982-yilda Navoiy viloyati, Karmana tumanida tug‘ilgan. Ma’lumoti oliy, 2005-yilda IIV akademiyasini, 2015-yilda IIV Akademiyasi Oliy akademik kursini tamomlagan.
Tayinlovga qadar Tomdi tumani ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritgan.
- Подробности
- Категория: Jamiyatdagi
- Просмотров: 85
Zararkunanda Olma mevaxo‘ri hasharotiga qarshi kurash choralari.
Olma mevaxo‘rining zarari asosan mevani shikastlashi, uning sifatini pasaytirib hosildorlikni kamaytirishi bilan ifodalanadi. Turli yillarda iqlim sharoiti hamda tabiiy kushandalarning ahamiyatiga qarab bu hasharotga qarshi kurashilmasa, u urug‘li meva daraxtlarining hosildorligini 30% dan 70% gacha kamaytirib yuborishi mumkin. Kapalaklari qanot yozganda 17-22 mm keladi, oldingi juft qanotlari kulrang, eng uchida yirik burchak dog‘i bor, qanotlarini yig‘ib o‘tirganida ular o‘ziga xos umumiy dog‘ni tashkil qilib, boshqa kapalaklardan keskin ajratib turadi. Orqa juft qanotlari och qo‘ng‘ir tusli. Qanotlarining tashqi chekkasida kalta, qoramtir popugi bo‘ladi. Tuxumi yumaloq (1,5 mm) yassi, rangi oqish. Tuxumdan chiqqan qurti oqish tusda. Keyinchalik qurtning boshi va ensa usti och qo‘ng‘ir yoki qizg‘ish tusga kiradi. Voyaga yetgan qurtning kattaligi 19 mm keladi, usti pushti, ost tomoni oq yoki sarg‘ish. G‘umbagi oq yumshoq pilla ichida joylashadi, kattaligi 10-12 mm, tusi jigarrang, 8 va 9-segmentlarida hamda qorin oxirida bir qator tikanlari mavjud. Olma mevaxo‘ri oxirgi yosh qurt shaklida (po‘stloq osti, soxta belbog‘, yashik, qop, xascho‘plar osti, yer sathiga yaqin tuproq) qishlab chiqadi. Bahorda o‘rtacha 10 kunlik havo harorati 10°Cdan oshishi bilan qurtlar sekin-asta g‘umbaklana boshlaydi. Bu jarayon cho‘zilganligi sababli, kapalak uchib chiqishi ham 1,5-2 oyga cho‘ziladi. Olma mevaxo‘rining sharoitga moslashish qobiliyati yuqori, hatto ayrim qishlab qolgan (diapauzadagi) qurtlar keyingi yilgacha qolib ketishi mumkin. Kapalaklar uchib chiqishi qurtlar g‘umbaklanganidan 2-3 hafta keyin sodir bo‘lishi mumkin. Bunda birinchi bo‘lib erkak zotlar paydo bo‘ladi
Olma mevaxo‘ri olma, nok bog‘larida keng tarqalib, hosilli mevali daraxtlarga katta zarar yetkazadi. Uning lichinkalari mevalar bilan oziqlanib, yaroqsiz holga keltiradi. Mevada teshikcha hosil qilib, muddatidan oldin to‘kilishiga olib keladi. Bu bog‘bonlar uchun katta yo‘qotish bo‘ladi.
Olma mevaxo‘ri lichinkalariga qarshi kurashda kimyoviy va biologik insektitsidlar ishlatiladi. Bunda foydali hasharotlar hamda changlatuvchilarga qiron keltirmaslik uchun ehtiyot bo‘lib foydalanish zarur. Shuningdek, yiqilgan yoki zararlangan mevali shoxlarni olib tashlash, yo‘q qilish kabi sanitariya choralari qishlaydigan lichinkalar populyatsiyasini kamaytirishga yordam beradi. Erkak olma mevaxo‘rini chalkashtirib yuborish uchun ko‘p miqdorda sintetik feromonlar ishlab chiqarilgan. Bu feromonlar juftlashishni buzib, ularning populyatsiyasini nazorat qilishga yordam beradi. Feromon tuzoqlari va vizual tekshiruvlar yordamida mevali bog‘larni muntazam ravishda kuzatib borish olma mevaxo‘ri zararkunandasini erta aniqlashga yordam beradi. Har bir feromon tutqichda I avlodida bir hafta mobaynida 5 ta va undan ko‘p, II va III avlodlarida 2-3 dona kapalak ushlanib, 10 ta mevaning bittasi zararlangan bo‘lsa, kimyoviy hamda boshqa usullarni qo‘llash kerak.
Navoiy viloyati O‘KCHM inspektorlar:
Mardonov Sirojiddin
Barnoyeva Zarifa
Mo‘minova Mohichehra
- Подробности
- Категория: Jamiyatdagi
- Просмотров: 55
8-MART XALQARO XOTIN-QIZLAR KUNI MUNOSABATI BILAN KARMANA TUMANI HOKIMI VALIJON ADIZOVNING BAYRAM TABRIGI
Assalomu alaykum, muhtarama onaxonlar, aziz opa-singillar!
Bugun bahorning ilk kunlarida, tabiat uyg‘onayotgan fursatda, dunyoga mehr-oqibat, go‘zallik va nafosat tarqatguvchi siz aziz ayollarni eng go‘zal bayram – 8-mart Xalqaro xotin-qizlar kuni bilan chin qalbimdan muborakbod etaman!
Zero, ushbu bayramning aynan bahorning ilk kunlarida nishonlanishida ham keng ma’no mujassam bo‘lib, munis ayollarimiz bahor kabi hayotimizga yangilanish va yasharish, qalbimizga quvonch va shodlik tuyg‘ularini ulashadi.
Shuni quvonch bilan aytishimiz mumkinki, istiqlol yillarida yurtimizda xotin-qizlarning jamiyatdagi faolligini oshirish, ularni ijtimoiy himoyalash, moddiy va ma’naviy rag‘batlantirish borasida samarali ishlar amalga oshirildi.
Ayniqsa, ona va bola salomatligini mustahkamlash, jismoniy, intellektual va ma’naviy jihatdan yetuk yosh avlodni voyaga yetkazish, sog‘lom turmush tarzi kabi masalalar eng ustuvor vazifalar etib belgilanganligi, bu borada barchamizga kuch-g‘ayratlarimizni ishga solishimiz, faol va fidoyi bo‘lishimizga undaydi. Eng muhimi, yurtimizda yaratilgan keng imkoniyatlar, yuksak e’tibor bois, ayollarimiz xoh ishlab chiqarish, xoh fan va ta’lim, xoh sport yoki madaniyat sohasi bo‘lsin o‘zlarining nimalarga qodir ekanliklarini, iste’dod va iqtidorlarini namoyon etib kelmoqdalar.
Ular saflarida Davlat mukofoti sohibalari, umuman olganda barcha soha vakilalarining borligi bizni mamnun etadi, hayotimizga o‘zgacha shukuh, o‘zgacha fayz baxsh etadi. Eng quvonarlisi shundaki, kuni kecha O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "8 mart – Xalqaro xotin-qizlar kuni munosabati bilan mukofotlash to‘g‘risida"gi Farmoniga asosan Karmana tumani bosh imom-xatibining xotin-qizlar masalalari bo‘yicha yordamchisi, bosh otinoyisi Xusenova Nasiba Ismatovna II darajali «Sog‘lom avlod uchun» ordeni bilan taqdirlangani barcha tumandoshlarimiz uchun faxrlidir.
Jamiyatimizda fidokorona mehnati bilan mamlakatimiz taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shib kelayotgan qadri baland ayollarimizning buyuk xizmatlari bilan har doim haqli ravishda faxrlanamiz.
Oradan yillar, asrlar o‘tadi, lekin onani, ayolni doimo e’zozlab, ardoqlab yashashga intilish tuyg‘usi qalbimizda abadiy saqlanib qoladi.
Aziz opa-singillar, mehridaryo onaxonlar!
Sizlarni va siz orqali tumanimiz ayollarini 8 mart - “Xalqaro xotin-qizlar kuni” bayrami bilan yana bir bor chin qalbimdan samimiy tabriklayman.
Sizlarga mustahkam sog‘lik, bahoriy xush kayfiyat, oilaviy baxt, tinchlik-xotirjamlik, xonadonlaringizga fayzu baraka tilayman!
Hech qachon qalbingizda xursandchilik, chehrangizdan kulgu arimasin!
Qutlug‘ ayyomingiz muborak bo‘lsin!
- Подробности
- Категория: Jamiyatdagi
- Просмотров: 80
Viloyat prokurori Azamat Mirzayev Karmana tumani Narpay mahallasiga tashrifi chog‘ida gulchilikka ixtisoslashtirish bo‘yicha mas'ullarga bir qator topshiriqlar berilgan edi.
Ushbu topshiriqlar ijrosini ta'minlash maqsadida Karmana tumani hokimi Valijon Adizov hamda tuman prokurori Zokir Barnayev tomonidan tumandagi gulchilik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi bir guruh tadbirkorlar tajriba almashish maqsadida Toshkent viloyati, Qibray tumaniga yuborildi.
Ayni paytda tadbirkorlar Qibray tumanida bo‘lib, gulchilik borasida amalga oshirilgan ishlarni batafsil o‘rganishmoqda.
